Jedną z przyczyn utraty ciepła w budynkach mieszkalnych są niezabezpieczone rury centralnego ogrzewania i doprowadzające ciepłą wodę. Aby minimalizować te straty, stosuje się otuliny i maty. Otuliny nie tylko zabezpieczają instalację przed utratą ciepła, ale również wyciszają charakterystyczne stuki związane z pracą zaworów i rozszerzaniem materiału rur.
Otuliny zapobiegają też roszeniu się instalacji zimnej wody w ogrzewanych pomieszczeniach. Mają przekrój pierścieniowy okrągły lub niesymetryczny względem środka rury (np. z jednej strony płaski – jest to szczególnie wygodne przy izolacji rur przebiegających pod podłogą). Średnica wewnętrzna otuliny musi być taka, aby między rurą i otuliną nie powstała szczelina powietrzna, w której może się skraplać para wodna. Dostępne są też tzw. rury preizolowane, w karbowanych otulinach z polietylenu. W jednej otulinie mogą być umieszczone jedna lub dwie rury. Przestrzeń pomiędzy rurą roboczą i osłonową wypełniona jest izolacją z pianki z sieciowanego polietylenu, która dodatkowo kompensuje wydłużenia termiczne rury roboczej.
W niektórych systemach szczelina powietrzna pozostaje niewypełniona i stanowi dodatkową izolację cieplną. Do produkcji otulin stosowane są takie materiały jak: pianka polietylenowa i poliuretanowa, wełna mineralna oraz styropian.
Pianka polietylenowa
Pianka polietylenowa jest tworzywem syntetycznym charakteryzującym się niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła. Jest to materiał odporny na działanie wielu związków chemicznych (w tym kwasów, zasad i rozpuszczalników organicznych) oraz na promieniowanie UV. Ze względu na zamkniętokomórkową budowę pianka polietylenowa jest całkowicie odporna na działanie wilgoci (nasiąkliwość po 7 dniach zanurzenia w wodzie nie przekracza 1%).
Otuliny polietylenowe są samogasnące i zachowują swoje właściwości w temperaturze od -45 do +95°C. Pianka polietylenowa jest materiałem podatnym na uszkodzenia mechaniczne, dlatego otuliny zabezpiecza się na zewnątrz różnymi płaszczami ochronnymi. Dużą zaletą otulin z pianki polietylenowej jest ich elastyczność i plastyczność. Właściwości te usprawniają montaż i umożliwiają izolowanie trudno dostępnych miejsc. Często od wewnątrz pianka pokryta jest folią lub innym materiałem poślizgowym, co ułatwia naciąganie jej na przewody instalacyjne.
Pianka poliuretanowa
Głównym składnikiem pianki poliuretanowej jest żywica poliestrowa, którą miesza się z różnymi substancjami chemicznymi oraz pigmentami, barwnikami, katalizatorami. Pianka poliuretanowa jest bardzo dobrym termoizolatorem (charakteryzuje się najniższym współczynnikiem przewodzenia ciepła spośród ogólnie stosowanych materiałów termoizolacyjnych) – pianka gr. 5 cm zastępuje ok. 7 cm styropianu i 9-10 cm wełny mineralnej. Stanowi także dobrą izolację akustyczną. Współczynnik pochłaniania dźwięku Rw wynosi 32 dB. Ma dużą wytrzymałość mechaniczną, przy jednocześnie małym ciężarze (10-60 kg/m3).
Pianka poliuretanowa jest odporna na działanie chemikaliów, np. rozcieńczonych kwasów, olejów, smarów i rozpuszczalników organicznych. Nie pochłania wody – po 24 godzinach zanurzenia chłonność wody wynosi 1-3%. Jednocześnie przez jej powierzchnię w ograniczony sposób może przenikać para wodna. Pianka poliuretanowa jest odporna na grzyby, pleśń, owady, gryzonie i nie zmienia swoich parametrów mechanicznych i izolacyjnych w czasie. Produkowana jest w wersji palnej i samogasnącej jednak w czasie pożaru wydziela szkodliwe dla zdrowia tlenki węgla i azotu. Można ją stosować w zakresie stałego oddziaływania temperatur od -60 do +130°C (krótkotrwale do +250°C).
Wełna mineralna
Często stosowanym materiałem termoizolacyjnym jest również wełna mineralna, która charakteryzuje się współczynnikiem przewodzenia ciepła l=0,04-0,055 W/(mK) (osiągalny jest 0,03).Jest to materiał paroprzepuszczalny, nie odporny na działanie wody. Charakteryzuje się wyższą od pozostałych izolatorów nasiąkliwością objętościową, która wynosi 4%. Mimo tego jest to materiał całkowicie odporny na gnicie i pleśń. Wełna jest również niepalna, nie rozprzestrzenia ognia i jest odporna na bardzo wysokie temperatury. Zwiększone bezpieczeństwo pożarowe wyróżnia ją spośród innych materiałów izolacyjnych.
Otuliny z wełny mineralnej produkowane są jako gotowe kształtki o zróżnicowanych średnicach wewnętrznych (od kilkunastu milimetrów do kilkudziesięciu centymetrów) i zewnętrznych. Przed czynnikami zewnętrznymi otuliny zabezpieczone są płaszczem ochronnym z folii PVC lub folii aluminiowej zbrojonej albo wytłaczanej. Montaż otulin odbywa się najczęściej przez nałożenie odcinka (najczęściej dł. 2 m) otuliny oraz zaklejenie połączenia samoprzylepną taśmą aluminiową. W miarę potrzeby otuliny można docinać i swobodnie wyginać dopasowując do kształtu instalacji. Odpadki można przetworzyć i ponownie wykorzystać. Do izolacji technicznych z wełny mineralnej zalicza się również płyty i maty.
fot. otwierająca: Thermaflex